بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه فعالیت های روزانه زندگی کلولند در تشخیص بیماران مبتلا به سندرم دمانس

به طور متوسط میزان رشد جهانی جمعیت سالمندان بالای 65 سال هرساله ?5/2 است و در حال حاضردر کشورمان به بیش از ?2/7 رسیده است . بر اساس گزارش سازمان سلامت جهانی تا سال 2050 جمعیت سالمندان ایران به حدود 26 میلیون نفر می رسد که در آن زمان سالمندان 26 درصد کل جمعیت را تشکیل داده و ایران به یک "جامعه پیر" بدل خواهد شد و با بیماری های شایع دوران سالمندی مواجه خواهیم شد . اختلال حافظه و زوال عقل از مهم ترین بیماری های شایع این دوران می باشد . سندرم زوال عقل (دمانس) به افت وضعیت شناختی در سطح هوشیاری نسبتاً طبیعی اطلاق می گردد و شایعترین علت این سندرم بیماری آلزایمر است . این سندرم با تخریب شدید حافظه و قضاوت ، جهت یابی و شناخت در افراد سالمند منجر به تخریب چشمگیر عملکرد اجتماعی و خانوادگی فرد می شود که نیاز به مراقبت های مداوم طبی و روانی را اجتناب ناپذیر می نماید . با توجه به رشد تصاعدی هزینه های سلامت در سالمندان و سیر غیر قابل برگشت بیماری تشخیص به موقع و درمان در مراحل اولیه می تواند سیر آن را کند و کیفیت زندگی را بالا برده و از استرس افراد مراقبت کننده بکاهد. در ایران بیش از 450 هزار نفر از این بیماری رنج می برند که هزینه هنگفتی صرف درمانهای دارویی و مراقبت از آنان می شود و این روند در آینده بارمالی سنگینی را بر دوش سیستم بهداشتی درمانی کشور خواهد افزود . اکثرآزمون های نوروسایکیاتری موجود برای تشخیص بیماری دمانس بسیار وابسته به فرهنگ و تحصیلات می باشند . با توجه به آمار بالای دمانس نیاز به آزمونی که وابسته به سواد و فرهنگ نباشد و قادر به کشف بیماری در مراحل اولیه باشند ضروری به نظر می رسد . در این پژوهش آزمون celevland scale activity daily living که بر همین اساس در سالهای اخیر در دنیا مطرح شده است وتاکنون در کشور مورد نرم یابی قرار نگرفته است جهت بررسی ویژگیهای روانسنجی در کشورمان بر روی بیماران مبتلا به دمانس مورد مطالعه قرار گرفته است . اهداف: هنجار یابی ابزار پژوهش (پرسشنامه فعالیتهای روزانه زندگی کلولند) به عنوان وسیله ای معتبر و روا برای تشخیص شناسایی بیماران مبتلا به سندرم دمانس در مراحل اولیه بیماری و فراهم آوردن زمینه و ابزار مناسب برای اجرای پژوهش های علمی در مراکز دانشگاهی و پژوهشی کشور روش اجرا: 235 نفر بیمار مبتلا به سندرم دمانس (شامل 72 نفر آلزایمر) و 42 نفر فرد سالم به عنوان گروه کنترل انتخاب و پرسشنامه مقیاس کلولند برای فعالیت های زندگی روزمره که به منظور ارزیابی وابستگی به دیگران برای انجام دادن فعالیتهای زندگی روزمره طراحی شده است و بر مبنای ابعاد رفتاری متاثر از، ضعف های فیزیکی و شناختی است برای آنان تکمیل شد . نتایج : میانگین سنی کل 75 سال بود.ضریب آلفای کرونباخ 0.954 بود . برای تعیین روایی سازه از روش تحلیل عاملی استفاده شد . در این پژوهش 3 عامل استخراج شد عامل یکم 37 درصد از واریانس، عامل دوم حدود6 درصد از واریانس و عامل سوم 3.5 درصد از واریانس را تبیین می کردند . بقیه عوامل هر کدام سهم ناچیزی در تبیین واریانس داشتند . در نهایت 6 سوال از پرسشنامه حذف شد ه و عامل ها نامگذاری شدند . برای بررسی روایی همگرا از همبستگی تست ارزیابی سطح عملکرد با تست ارزیابی فعالیتهای روزانه زندگی کلولند استفاده شدکه برای سه نمره total, ins و basبه ترتیب0.867 و0.819و0.828می باشد که همبستگی بالایی است و نتایج در سطح 0.01 معنادار است . برای بررسی روایی تشخیصی و صحت توانایی مدل ها در جداسازی موارد مثبت از منفی از منحنی roc ، (receiver operating characteristics) استفاده شد که در دو گروه کنترل (افراد سالم) و بیمار(235 نفر) نمره 20برای نمره total به عنوا ن )cut of point نمره برش)انتخاب شد . در این نقطه برش میزان حساسیت آزمون 90درصد و میزان ویژگی 93درصد می باشد . در این گروه چنانچه نمره برش 26 انتخاب شود مقدار حساسیت آزمون 87درصد و میزان ویژگی آن 100درصد می باشد که با توجه به اهمیت ویژگی و حساسیت تست می توان هر یک از این دو نقطه برش را انتخاب کرد . با توجه به یافته های حاصل از این پژوهش می توان نتیجه گرفت پرسشنامه کلولند با دارا بودن شاخصهای مناسب روانسنجی و حساسیت و ویژگی بالا می تواند به عنوان ابزار مناسبی جهت تحقیق در اختلالات شناختی خفیف و نیز در تشخیص زودرس سندرم دمانس در ایران به کار رود و می تواند امکان اجرای پژوهش های علمی در مراکز درمانی و دانشگاهی را در خصوص اختلالات شناختی خفیف، سندرم دمانس و بیماری آلزایمر فراهم آورد .